HER ÇIKIŞIN BİR İNİŞİ VAR…
Mustafa Durmuş
5 Şubat 2018
Bu sabah (Dow Jones’in Cuma günü 666 puan kaybetmesinin ardından) ABD
vadeli işlem borsaları uzun zaman aradan sonra ciddi değer kaybetti.
Bu 2016 Haziran ayındaki Brexit
oylamasından bu yana borsaların gördüğü en büyük düşüş. Böylece hem Dow Jones
hem de S&P Ocak’ta yaşadıklarının zirvenin yüzde 5 gerisine düştüler (1).
Bugün, benzer (aslında daha dramatik)
bir düşüş de kripto para piyasalarında görüldü. Öyle ki öğlen saatlerinde
bitcoinin değeri 7,289 dolara kadar geriledi. Bu bir günde yüzde 10’luk bir
düşüş anlamına geliyor. Böylece bitcoinin yeni yılda yaşadığı değer kaybı yüzde
40’ı buldu. Bitcoin geçen yıl yüzde 1300 değer kazanmıştı. Böylece şu ana kadar
bunun yarısını geri vermiş oldu.
Bitcoindeki düşüşün ardındaki temel
etken, bir önceki yazımızda da vurguladığımı bir gerçek (2): Ulus devletler ve
büyük bankalar bu paralara karşı bir süredir başlattıkları savaşı daha da
yoğunlaştırdılar, saldırılarını artırdılar.
Örnek olarak, Britanya’nın büyük
bankacılık gruplarından olan Llyds Banking Group, müşterilerinin bankanın kredi
kartlarını kullanarak bitcoin satın almalarını yasakladığını açıkladı. Aynı
günlerde, ABD’li iki dev bankacılık grubu JPMorgan ve Citigroup da benzer
yasaklar koyduklarını ilan etmişlerdi. Bank of America ise kredi kartları ile
kripto para alımını kısıtladı. Yani uluslararası finans kapitalin koordineli
bir biçimde saldırılarını yoğunlaştırdığı ve bu saldırıların devam edeceği
anlaşılıyor.
Nitekim dünyanın en büyük kripto alım
satım merkezi Bitfinex and Tether bugünlerde ABD Vadeli İşlem Piyasaları
Komisyonu’nca (CFTC) denetlenirken, Facebook,
kripto paraların ve bu paralarla ticareti yapılan finansal ürrünlerin
reklamını hem Facebook’ta hem de Instagram
ve Audience Network’te yaskladığını
açıkladı (3).
Sonuç olarak, borsalardaki yüzde 5 düşüş
piyasa deyimiyle bir “düzeltme” mi yoksa toparlanma içinde olduğu ilan edilen
dünya ekonomisinde bir süredir aşırı değerlenmiş bulunan finansal varlık
fiyatlarının neden olduğu borsa balonunun sönmeye başladığının bir işareti mi,
buradan hareketle dünya ekonomisindeki kırılgan finansal fay hattının daha da
derinleşmesi mi, bu konuda kesin bir yargıya varabilmek için henüz işin çok
başındayız.
Bitcoindeki gelişmeler ise, uluslararası
finans kapitalin ve ulus devletlerin yoğun saldırıları karşısında alternatif
bir para birimi (ya da birimlerinin) ayakta kalmasının zor olduğunu; geçen
yılki yükselişiyle hali hazırda kapitalizme içkin bir durum olan finansal
spekülasyonun kazandırdığı gibi bir gün kaybettirdiğini ve daha da
kaybettireceğini gösteriyor.
Diğer yandan kripto paraların (özellikle
de bitcoin ve ethereumun) ardındaki teknoloji olan blockchain teknolojisinin
gelecek açısından yabana atılamayacak kadar değerli bir teknoloji olduğunun
altını bir kez daha çizelim (bu konudaki düşüncelerimizi bağımsız bir yazıda
paylaşmayı vaat ederek).
Yani küresel borsaları değil, ardındaki
krize eğilimli kapitalizmi, kripto paraları değil ardındaki, teknolojiyi ve
sosyal ilişkileri masaya yatırmak gerekiyor.
…….
…….
(1) “Bitcoin extends slide with a more than 10 percent fall”, https://www.reuters.com, 5 February 2018.
(2) Mustafa Durmuş, Quo vadis bitcoin, 2 Şubat 2018.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder