DARBE NOTLARI 3: Commerzbank Raporları

DARBE NOTLARI 3

(COMMERZBANK RAPORLARI) 

Mustafa Durmuş

(…devam)

3. Commerzbank’ın darbe girişiminden bu yana yayımladığı 4 Türkiye raporundaki (17-25 Temmuz 2016) çarpıcı tespitler:

►Bütün finansal göstergeler kötüleşmiş durumda. 

►Moodys’in puan düşürmesi risk sigortalama maliyetini artıracak, bu da Türkiye’nin bundan böyle çok daha yüksek maliyetlerle borçlanması anlamına geliyor. 

►Orta ve uzun vadede reel yatırımlar azalacak, büyüme hızı düşecek. 

►Yükselen dolar kuru ve yakın gelecekte artması kaçınılmaz olan faiz oranları, buna karşılık ticaret – satış gelirlerindeki azalma nedeniyle şirketlerin temerrüde girme (borçlarını ödeyememe durumu) riski % 3 puan birden arttı. 

►Türkiye’nin kredi notu düşecek ve yatırım yapılabilir düzeyin altına gerileyecek. Bu durum  yabancı sermaye girişlerini azaltacaktır.

► Hükümet kaçınılmaz olarak maliye politikalarını gevşetecek, bu da mali disiplini (bütçe disiplini)  bozacak. 

►İdam cezası kabul edilirse Türkiye’nin AB üyeliği artık imkânsız olacak. 

►Özellikle OHAL sonrasında ekonomik durum daha da kötüleşebilir: Yeni şirket batışları gündeme gelirken, turizm gelirleri daha da azalacaktır. 

►Erdoğan’a olan parlamento dışı muhalefet artar. 

(-) Commerzbank,  EM Briefing, EM Research,  17 July, 2016, “Turkey-Calm after the failed coup d’etat”:

Gelişmeler özel sektördeki belirsizlikleri artıracaktır. Hali hazırda durmak üzere olan yatırımcı iştahını daha da kapatacaktır. Bu nedenle 2016 yılında büyüme % 3,5, 2017’de ise % 2,5 olabilir.

Bütçe açığı % 1’in biraz üzerinde olduğu için hükümet kamu harcamalarını artırarak yatırım ortamını iyileştirmek yoluna gidebilir. 

(-) Commerzbank EM Briefing, EM Research,  20 July, 2016:

Yabancı yatırımcılar açısından Türkiye artık bir “Türk Lokumu” olarak anılmayacak.

Darbe girişimi sonrasında borsa % 8, lira % 5 değer kaybetti. CDS 50 baz puan yükseldiğinden, temerrüt riski % 13,6’dan % 16,5’e yükseldi.

Türkiye’nin kredi notunun düşürülmesi kaçınılmaz olacak. 

AB üyeliği süreci gecikecek ya da tamamıyla reddedilecek (eğer idam cezası yürürlüğe konulursa). Bu durum seçime hazırlanan Avrupalı muhafazakâr politikacıların işlerini kolaylaştıracak.

Finansal varlık satışları artacak ya da kısa vadeli finansal varlık alım satımı ön plana çıkacak.

Bu yıl kur; 1 $ = 3,25 - 3,30 lira ve enflasyon % 10 olur.

(-) Commerzbank EM Briefing, EM Research, Turkey: “The state of emergency”, 21 July, 2016:

OHAL, ülkenin ekonomik görünümünü değiştirecek zira yeni projeler ve genişleme yatırımları ertelenecek. Bu arada Rusya ile yeniden kurulmaya çalışılan ilişkilere rağmen OHAL turizmde toparlanmayı önleyecektir. Bu nedenle de darbe girişimi sonrasında yaptığımız,  gelecek yıla ait büyüme tahminimizi OHAL sonrasında % 2,1’e çekiyoruz. 5 yıllık tahvil CDS spreadleri 300-310 baz puan ve dolar 2017 yılı sonuna kadar 3,40 liraya kadar çıkabilecektir. 

Moodys’in devlet tahvillerinin puanını “çürük tahvil” düzeyine (junk) kadar düşürmesi kesinlikle beklenebilir.

İdam cezası tekrar getirilirse AB’ye giriş kalıcı olarak gündemden kalkacaktır. Darbe girişiminden önce de aslında Türkiye 250 baz puan spredinde (yani yatırım altı düzeyde) yer almaktaydı ki şu anda 290 baz puanda ve S&P’nin BB derecesinin altında ticarete konu oluyor. En zor durumdaki Macaristan’ın dahi puanı BBB.

Yani Moodys puan düşürürse, yatırımcılar ellerindeki tahvillerin bir kısmını satarlar ki bu da spredleri fırlatır.

OHAL’in etkileri

M. Şimşek, OHAL’in yalnızca güvenliğin sağlanması amacıyla getirildiğini ve normal ekonomik-iş ilişkilerine zarar vermeyeceğini açıkladı. Hükümetin niyeti bu yönde olsa da yatırımcılardaki güven yitimine neden olan önemli faktörler mevcut. 

Bunlar: (i) OHAL’in 3 ayın ötesine uzatılma olasılığı (ii) Bir kez daha Erdoğan’a olan siyasal alan dışındaki muhalefetin artması. Zira OHAL, normal yollarla politik alanda siyaset yapılmasını imkânsız kılıyor (iii) Türkiye’nin kredi puanının yeniden düşürülmesi (bu sermaye girişlerini önler ve bu da yeni puan düşürülmesinin önünü açar).

S&P’nin puan düşürmesi sadece sembolikti. Ülkenin CDS spredi zaten “yatırım altı” düzeydeydi. Ama Moodys’in olası bir puan indirimi çok daha somut etkiler yaratacaktır.

Genişletici maliye ve para politikaları ile bu olumsuz gidişatı önlemek mümkün olmaz. Bu gelişmelerle yeni yatırımlar ve kapasite artışı yatırımlarındaki ertelemelerin önüne geçilemeyecek,  bu da sermaye stokunu negatif yönde etkileyecektir. Geçen yıla nazaran hali hazırda % 25 olan turizm gelirlerindeki azalma daha da artacaktır.

Sonuç olarak, GSYH  büyümesi  bu yılın 3.çeyreğinde düşer ve OHAL uzatılırsa 4. çeyrekte de düşer. Böylece büyüme 2016’da  % 3 ve 2017’de sadece  % 2,1 olabilir.

(-) Commerzbank, EM Briefing, 25 July 2016:

Türkiye içinde bulunduğumuz bu hafta itibariyle ‘Yükselen Ekonomi’ler içinde dolar karşısında en fazla değer kaybeden, CDS spredleri (risk sigortalama maliyetleri)  en fazla yükselen, 5 yıllık swapları ve 10 yıllık devlet tahvillerinin spredleri en yüksek olan ekonomi konumunda. Önümüzdeki hafta içinde Türkiye’nin de bulunduğu ‘Yükselen Ekonomi’lerin finansal varlıkları açısından  riskli bir hafta olabilir. 

( Morgan Stanley’in raporlarıyla devam edecek…)